Informatiebulletin
no. 33/I-net 21 <februari 2009>
|
versie
Internet
|
|
Papegaaienpark Veldhoven is attractie rijker
JAARRINGENKRONIEK PLAATST HISTORISCHE GEBEURTENISSEN IN DE TIJD
Een kroniek van historisch-cultureel belangwekkende gebeurtenissen, uitgebeeld op een schijf met
464 jaarringen van een enorme tropische boom is een nieuwe publieksgerichte attractie in
Papegaaienpark Veldhoven.
|
De 'kroniekschijf' (foto-inzet) bij de ingang van het park
in een speciaal hiervoor gebouwd portaal.
|
Het idee - geopperd door de heer Van Meegen, directeur van het papegaaienpark - werd door de SHEV uitgewerkt
en concreet vorm gegeven. De bedoeling van de kroniek is dat de geïnteresseerde parkbezoekers voorvallen uit
het verleden op speelse wijze aan hun parate kennis toetsen en tevens de discussie over de onderwerpen kunnen aangaan.
De teakhouten schijf, afkomstig uit de stam van een woudreus en 'gekapt' in de bossen van Indonesië (Bali),
heeft een doorsnede van 2,5 à 3 m en een geschat gewicht van 2000 kg. De memorabele jaartallen met de
bijbehorende titel zijn gegraveerd in messing plaatjes en op de schijf bevestigd bij de betreffende jaarringen.
Aan de ene zijde staan belangwekkende hoogtepunten uit de geschiedenis van Veldhoven en omstreken, en
aan de andere een kroniek van markante gebeurtenissen uit de wereldgeschiedenis. Elk zijde telt zestig items
bijvoorbeeld: 1539 Geboorte TEAKBOOM (djati); 1568 Begin Tachtigjarige oorlog; 1754 Kerk van Oerle
afgebrand; 1807 Luyksgestel bij Nederland; 1811 Instelling gemeenten Oerle, Zeelst en Veldhoven-
Meerveldhoven; 1817 Bouw kapel Zandoerle; 1884 Eerste stoommachine in Veldhoven; 1952 Begin bouw
d'Ekker; 1789 Washington 1e president V.S.; 1815 Slag bij Waterloo; 1901 1e draadloze radio-uitzending;
1969 Eerste mens op de maan; 2002 Invoering Euro; 2003 Teakboom gekapt (464 jaar oud).
Fotoarchief voor Erfgoed Veldhoven
|
Entree Vanderfeesten in
winkelgalerij Meiveld.
|
Na vijftig jaar een begrip geweest te zijn in Veldhoven sloot Photography VP Vanderfeesten eind augustus
officieel haar deuren. Het (nog aanwezige) fotoarchief betreffende Veldhovense onderwerpen inclusief
beeldrechten werd overgedragen aan de SHEV, die dit materiaal opneemt in de beeldverzameling van de
Historische Atlas van Veldhoven. De archieven van de vroegere Veldhovense fotografen P. Waarma en A.
Creteer bevinden zich reeds in de collectie van de SHEV.
Fietstocht vrijwilligers Mantelzorg
Steunpunt Mantelzorg Veldhoven hield voor haar mantelzorgers een fietstocht langs het cultuurhistorisch
erfgoed van Veldhoven. De route voerde naar enkele interessante buitenplaatsen en historische gebouwen,
zoals het grafheuvelreservaat van Toterfout, de zandwallen, De Oude Kerkhof en de monumentale
boerderijen op de Berkt.
|
|
Foto's: Anke van Hest, Steunpunt Mantelzorg.
|
6e Herdruk van monumentengidsje
Wegens aanhoudende vraag is het gidsje, waarin de tien monumenten van Jonge Bouwkunst uit de periode
1850-1940 worden beschreven, opnieuw gedrukt (voor de 6e maal!).
De gids is gratis af te halen bij de VVV in de bibliotheek aan het Meiveld.
|
|
|
Kapel tijdens de tentoonstelling
met onder meer ook de Veldhovense vlag in top.
|
|
Tentoonstelling bedevaartcultuur Werbeek
In de gerestaureerde kapel van O.-L.-Vr. ter Sneeuw in het Belgische Werbeek (onder Retie) werd een
tentoonstelling over de ruim 350-jarige bedevaartcultuur van deze kapel gehouden.
De SHEV stelde expositiemateriaal beschikbaar over de eeuwenlange bedevaarttraditie die de Veldhovense
katholieken met dit genadeoord hebben. Zo werd er onder meer een videodocumentaire over de
Veldhovense bedevaart getoond; ook was er een brochure over de bedevaarthistorie samengesteld.
|
VRIENDEN VAN DE STICHTING
U bent VRIEND (of uiteraard VRIENDIN) van de stichting indien u sympathiseert met de doelstelling van de SHEV.
Officieel wordt u ingeschreven als VRIEND van de stichting wanneer u uw morele en financiële steun concretiseert door een bijdrage van € 15 (of
meer) per jaar. U komt dan in aanmerking voor korting op publicaties en activiteiten.
Vanzelfsprekend krijgt u ons bulletin gratis in uw bus of op uw e-mailadres.
Uw bijdrage kunt u overmaken op het rekeningnummer van de stichting.
Rijken en Cuijpers in de spotlights
|
Aandachtig gehoor voor verhalen uit de 'erfenissen' van
Cuijpers en Rijken, voorgedragen door leden van
Vertelclub VerVe.
|
De kleine foto-expositie 'Venster op Veldhoven' van de SHEV gaf in de voorbije periode (sept.-dec.) een
overzicht van het teken- en kalligrafeerwerk (miniaturen, oorkonden, canonborden en visitekaartjes) van het
vroegere schoolhoofd Jacq. Cuijpers uit Zeelst. Ook Veldhovens bovenmeester uit een vorig tijdperk,
Cornelis Rijken, kwam in de picture met zijn (neven)activiteiten op archeologisch terrein en zijn
indrukwekkende collectie aantekeningen over de Veldhovense geschiedenis en cultuurhistorie. Beide
exposés waren opgesteld in de Erfgoedhoek van de Openbare Bibliotheek.
Heemkunde op minibedevaart
|
De Heemkundegroep van Zorgcentrum Merefelt bracht een bezoek aan
het Mariaheiligdom te Meerveldhoven. Pastoor Donders gaf onder
andere uitleg over de Maria-geschiedenis. Tot slot werden de
deelnemers op de koffie uitgenodigd in de pastorie.
|
KORTE RECENSIE als pennenvrucht over het Veldhovenboek, ingezonden door de heer Tom Keller te
Deventer (onder andere columnist voor het bedrijfsblad Tribune).
Veldhoven prominent in beeld
De archeologie van een dorpsgeschiedenis is fundamenteel wat anders dan het graven met een
kinderschepje in de achtertuin op een mooie zondagmiddag.
Bij het ter hand nemen van het indrukwekkende en monumentale naslagwerk over de historie van de
gemeente Veldhoven en haar omgeving, onder de lapidaire titel: Veldhoven, 4000 jaar geschiedenis
van Oerle, Meerveldhoven, Veldhoven en Zeelst, het magnum opus van de hand van Jacques Bijnen,
zijn er primair twee zaken die opvallend en ostentatief in het oog springen.
|
Voor- en achterzijde munt 'gouden Ariens', geslagen
circa 650-660, aangetroffen in een Merovingisch graf
te Meerveldhoven. (foto: ROB, Amersfoort)
|
Op de eerste plaats is het voor een groot en breed publiek geschreven, gekenmerkt door een bijzonder lucide
schrijfstijl, gelardeerd met prachtige anekdotes en schitterende uitstapjes, weg van de hoofdweg, tijdens een
reis door een boeiend en overweldigend historische landschap. De auteur lijkt er in geslaagd bij vrijwel
iedereen, ook de leek, een interesse op te wekken waarvan de echo nog dagenlang in je hoofd nagalmt zoals
de plaatselijke kerkklok op zondagmorgen te Veldhoven.
Daarnaast is zijn boek over de geschiedenis van de archeologie van Veldhoven en haar omgeving in de loop
der tijd een klassiek standaardwerk geworden dat alle kenmerken van een diepgravende microgeschiedenis
vertoont. De historicus weet zijn lezer aan zijn hand mee te voeren door de meest interessante episoden van
de plaatselijke geschiedenis van een dorp, zoals een patholoog anatoom zijn studenten een anatomische les
voorschotelt, onbevangen, objectief en toch niet zelden geëngageerd over de schoonheid van het menselijk
lichaam. Als een excellent detective weet hij zijn publiek opmerkzaam te maken op schijnbaar onbelangrijke
historische details. Je merkt dat hier meer dan dertig jaar gedegen historisch en archeologisch onderzoek aan
ten grondslag ligt, het klassieke monnikenwerk.
Op de tweede plaats vertoont het boek een verwantschap met het inmiddels wereldberoemd geworden boek
Montaillou, een ketters dorp in de Pyreneeën (1294-1324), geschreven door de Franse historicus Emmanuel
Le Roy Ladurie, die als grondlegger van de microgeschiedenis kan worden beschouwd.
Jacques Bijnen weet evenals Emmanuel Le Roy Ladurie, die voor zijn zó beroemd geworden boek gebruik
maakte van notulen en verslagen van de inquisitie, de kerkelijke rechtbank en ander indringend bewaard
gebleven historisch feitenmateriaal, tijdens het beschrijven en toegankelijk maken van zulks voor een breed
publiek, niet alleen de omgeving weer opnieuw op de kaart te zetten, bovendien weet hij zéér zeker de
verstreken - soms ook verloren - tijd opnieuw tot leven te brengen. Het hier voor het voetlicht gebrachte
werk van de heer Bijnen doet de geschiedenis van de prominent in beeld gebrachte omgeving van
Veldhoven eveneens opnieuw herleven.
|
Roephoorn van Zandoerle, indertijd gebruikt voor het
oproepen van de ingezetenen bij publieke bijeenkomsten.
|
Opmerkelijk is ook dat er nogal wat polemieken tussen onderzoekers en andere deskundigen zijn ontbrand,
waarbij de kruitdampen nog steeds niet zijn opgetrokken. Het slagveld - zo hier en daar nauwelijks door de
rook nog zichtbaar - geeft wel een goed beeld hoe de heren in de regio elkaar proberen de hals af te snijden.
Jacques Bijnen heeft het gebied waarover hij schrijft persoonlijk verkend, en weet op aanstekelijke wijze
geschiedenis en heden met elkaar in verband te brengen. Een prachtig voorbeeld is de enigszins
hypothetische visie van de auteur rondom de arbitraire kwestie van de Franken in Oerle, waarbij Bijnen de
Franken ziet als een verzamelnaam voor verschillende Germaanse stammen die onderling toch een sterke
band hadden.
De zogenoemde interdependentie (men is bijvoorbeeld op grond van geografische ligging en
cultuur onderling van elkaar afhankelijk) lijkt in de visie van Bijnen cultuurantropologisch gezien nog de
meest plausibele verklaring.
Deze wellicht onder historici brisante kwestie met daaraan verbonden een enorme haarkloverij met véél
argumenten pro versus contra (mede gelet op het essay van A.C. Maas), zijn een overduidelijke illustratie
van een kolossaal inzicht en diepgravende theorievorming. Voor liefhebbers, wonend te Veldhoven of in de
regio daaromheen, is het werkelijk een aanrader om via spoorzoeken weer in contact te komen met je eigen
historische wortels van weleer!
|
Oorkonde 9 juli 1249, waarin sprake is van de schepenen van
Oerle (waarmee het wetgevend college van de vrouwe van
Oerle wordt bedoeld). (Postel, Oerle nr. 2)
|
Dit alles in aanmerking genomen heeft men een naslagwerk bij de hand waarop men nooit uitgekeken raakt
en waarin men regelmatig kan lezen en zich verwonderen over zoveel uitmuntend beschreven
feitenmateriaal.
Kerkhoven, kronieken van voorname patriciërsfamilies door de eeuwen heen, zelfs de lokale tabak- en
sigarenindustrie, inclusief afbeeldingen van de toentertijd in gebruik zijnde sigarenbandjes, krijgen de volle
aandacht. Ook archeologische vondsten en opgravingen, met explicatie en afbeelding, worden met hulp van
het historische epos overtuigend beschreven, en monografieën over vindplaatsen door de auteur dichterbij
gebracht, zodat zij bijna tastbaar worden voor de menselijke hand.
|
Kijkje in een sigarenmakerlokaal van een Veldhovense
sigarenfabriek omstreeks 1935.
|
|
Reconstructie van een Romeinse wachttoren naar op-
gravinggegevens uit 2002. Niet uitgesloten is dat de in
1909 in Veldhoven gevonden archeologische sporen
een dergelijke opbouw hadden. (reconstructie: Kelvin
Wilson, Ridderkerk)
|
Het boek nodigt uit tot deelname aan een kostelijke historische maaltijd, geserveerd door een gastheer met
jarenlange culinaire ervaring en kennis. Ook goede lokale restaurants kunnen via de zo spreekwoordelijke
'mond-tot-mondreclame' op een mooie dag wereldberoemd worden, en uit alle windstreken der aarde reist
men dan aan om de feestmaaltijd te proeven.
Natuurlijk zijn er zoals altijd critici, die hier of daar een omissie zullen ontdekken in het werk van de heer
Bijnen en daar breedvoerig verslag van doen in de landelijke of lokale pers, dikwijls met veel tromgeroffel,
ten einde zichzelf in beeld te brengen. Een troostrijke gedachte voor Jacques Bijnen, de auteur van het
voorlopig onovertroffen historisch colostrum, is: 'Dat een criticus meestal een protserige haan met
opgestoken veren is, die jaloers is op kippen die mooie eieren leggen, omdat hij het zelf niet kan, en daarom
een hoop gekraai ten gehore brengt om zijn narcisme te bevredigen'. Het zou goed zijn om deze maestro met
zijn fijne speurneus ook eens in het noorden van ons land los te laten.
Wij nemen onze hoed af voor Monsieur Jacques!
terug