Heden

Veldhoven: een grote moderne Brabantse gemeente

Met ruim 42.000 inwoners is Veldhoven aan het begin van de 21e eeuw de 70e in grootte van de 538 gemeenten die ons land kent. Veldhoven is een springlevende stadsrandgemeente met 'Kempische' trekjes. De stad kent een bruisend verenigingsleven, een dynamische ondernemingsgeest en een voorzieningenpeil waarop menig grotere gemeente jaloers mag zijn. Zo heeft de gemeente een florerende Muziekschool, een modern theater, een onlangs (1999) uitgebreide bibliotheek, een eigentijds winkelcomplex in het 'Citycentrum' en eigen zelfstandige winkelvoorzieningen voor de grotere woonwijken en de oude kernen.
Gevoegd bij de ruim 16.000 arbeidsplaatsen - verdeeld over circa 1525 vestigingen - die Veldhoven rijk is, betekent dit dat de gemeente selfsupporting kan worden genoemd.
Veldhovenaren wonen bewust in hun gemeente. Verreweg de meesten komen van elders en hebben zich uitstekend aangepast.

Nieuwe centrum

De meest in het oog springende ontwikkeling van de laatste decennia is de realisatie van een splinternieuw centrum. Dit jonge gemeentelijk hart werd vanaf midden jaren zeventig totaal nieuw gebouwd op een braakliggend terrein tussen de oude dorpen en de nieuwbouwwijken. Dit centrum verbindt de oorspronkelijke kerkdorpen en de na-oorlogse woonwijken en maakt van Veldhoven een aaneengesloten bouwkundig geheel. De laatste uitbreiding van dit centrum - een overdekte winkelpassage met een verdiept parkeerterrein - dateert van 1995. In 1988 werd in het nieuwe centrum een gebouw met vier vleugels in gebruik genomen, dat de toepasselijke naam Gemeentecentrum kreeg; in één gebouw zijn namelijk meerdere functies gecombineerd: het gemeentehuis, theater De Schalm en de Openbare Bibliotheek.
Veldhoven beschikt over meerdere sporthallen en een zwembad (Den Ekkerman), sociaal centrum (D'n Tref), een afdelingsbureau voor politie Brabant Zuid-Oost en kantoren van de meeste grote banken.
De bedrijvigheid bestaat in Veldhoven onder meer uit een groot scala aan activiteiten: van opslag tot high-tech ondernemingen. Bedrijfsterreinen zijn gemakkelijk toegankelijk, hebben ieder hun eigen sfeer en kennen één verwijzingssysteem. 'Top Run' is in samenspraak met het bedrijfsleven opgezet om met name de oudere bedrijventerreinen een eigentijdser aanblik en opzet te geven. De gemeente schenkt veel aandacht aan onder meer de veiligheid op bedrijventerreinen. De startende c.q. kleinere ondernemer vestigde zich op het bedrijventerrein Locht-Heerseweg, met de mogelijkheid om bij het bedrijfspand een woning te situeren. De gemeente heeft slagvaardig ingespeeld op de vraag naar bouwgrond voor bedrijven die hoog ontwikkelde electronicaproducten maken. Voor dit doel werd in de jaren negentig een zogenoemd High Tech Park ontwikkeld, waar zich het toen nog jonge bedrijf ASML als eerste vestigde. Deze onderneming heeft zich inmiddels een internationale toppositie verworven en voor zijn uitbreiding een grote vestiging op De Run gebouwd. Thans heeft de gemeente een bedrijvenlocatie op het Habrakerveld in ontwikkeling.
Sinds 1992 heeft Veldhoven ook een ziekenhuis binnen haar grenzen: het Sint Jozephziekenhuis, met als zorggebied de gehele Kempen.
De laatste in ontwikkeling gebrachte wijken De Kelen en De Polders zijn nagenoeg gerealiseerd, evenals het nabij het centrum gelegen Valgaten en het plan Pegbroeken nabij Veldhoven-dorp. Het plan Reijenburg vlakbij het Centrum is volop in ontwikkeling. Dit maakt onderdeel uit van de afbouw van het Citycentrum, neergelegd in een Master Plan Centrum (MPC). Hierin zijn ideeën uitgewerkt betreffende de vergroting van het gemeentehuis, de vergroting van de bibliotheek (reeds gerealiseerd), de bouw van een ondergrondse parkeergarage aan beide zijden van het gemeentehuis (in 2000 in gebruik genomen), de bouw van (intussen voltooide) rotondes in de Heerbaan en in de Heemweg.

Naast deze eigentijdse ontwikkelingen heeft Veldhoven haar typisch Kempische uitstraling behouden! Grenzend aan de bebouwing kent Veldhoven met name aan de westzijde nog uitgestrekte gebieden, waarin naast landbouw en veeteelt nog voldoende ruimte is gebleven voor recreatieve doeleinden. Met name de inwoners die er met de fiets op uittrekken kunnen gebruik maken van uitgestrekte fietsroutes die de schoonheid van het Kempische landschap tonen.
Juist die mogelijkheden maken Veldhoven zo aantrekkelijk als woongemeente, die op zich zelf staat en qua voorzieningen niet leunt op andere gemeenten. Maar ook een gemeente die daadwerkelijk een rol speelt in intergemeentelijke overlegsituaties op gebieden, waar samenspel en samenwerking noodzakelijk zijn om de regionale belangen te behartigen. Veldhoven maakt dit in de praktijk waar door deelname aan meerdere samenwerkingsvormen, zowel in SRE-verband (Samenwerkingsorgaan Regio Eindhoven) als met de aangrenzende Kempengemeenten.

Afb.19. Luchtfoto centrum Veldhoven.

Natuur en landschap

Ondanks dat Veldhoven een stedelijke woonbebouwing heeft is het in de buitengebieden nog steeds een landelijke gemeente. De bodem van Veldhoven heeft een lange geschiedenis achter de rug. De activiteiten van vroeger zijn zichtbaar in de vormen van het landschap. Zo hebben de grootschalige heideontginningen en de aanplant van dennenbossen - in het begin van deze eeuw - grote akker- en boscomplexen opgeleverd. In totaal beschikt het tegenwoordige Veldhoven over ruim 450 hectaren natuur- en agrarisch gebied. De bosrijke gebieden rond Zandoerle en bij Koningshof zijn allemaal voor het publiek opengesteld. In deze streken, die aansluiten op de natuurgebieden van de Kempische buurgemeenten, zijn wandel- en fietsroutes in verschillende lengtes uitgezet.
Een natuurlijk ven met veenmossen en oeverplanten is het Vlasrootven, schitterend gelegen tussen de dennen. De naam van het ven herinnert aan het vroegere gebruik van dit water, namelijk aan het roten (= het weken) van het blad van de vlasplant tot vezels, die werden gebruikt voor het weven van linnen.
Het bosrijke gebied in de omgeving van Zandoerle: Toterfout, Halfmijl en in de Molenvelden bestond tot in het begin van deze eeuw vrijwel geheel uit heide. Wegens ontginningen en aanplant staan hier nu voornamelijk grove dennen met daartussen eikenbomen.

Afb.20. Het Vlasrootven.
Wandelend in de bossen met zijn vennen komt u in de sfeer van een andere tijd. In de directe omgeving zijn prehistorische werktuigen gevonden die worden toegeschreven aan de Ahrensburgcultuur ( 9.000 v.Chr.).