Informatiebulletin
no. 33/I-net 21  <februari 2009>
versie
Internet


Papegaaienpark Veldhoven is attractie rijker

JAARRINGENKRONIEK PLAATST HISTORISCHE GEBEURTENISSEN IN DE TIJD

Een kroniek van historisch-cultureel belangwekkende gebeurtenissen, uitgebeeld op een schijf met 464 jaarringen van een enorme tropische boom is een nieuwe publieksgerichte attractie in Papegaaienpark Veldhoven.
kroniekschijf ingang papegaaienpark
    De 'kroniekschijf' (foto-inzet) bij de ingang van het park
    in een speciaal hiervoor gebouwd portaal.
 

Het idee - geopperd door de heer Van Meegen, directeur van het papegaaienpark - werd door de SHEV uitgewerkt en concreet vorm gegeven. De bedoeling van de kroniek is dat de geïnteresseerde parkbezoekers voorvallen uit het verleden op speelse wijze aan hun parate kennis toetsen en tevens de discussie over de onderwerpen kunnen aangaan.

De teakhouten schijf, afkomstig uit de stam van een woudreus en 'gekapt' in de bossen van Indonesië (Bali), heeft een doorsnede van 2,5 à 3 m en een geschat gewicht van 2000 kg. De memorabele jaartallen met de bijbehorende titel zijn gegraveerd in messing plaatjes en op de schijf bevestigd bij de betreffende jaarringen. Aan de ene zijde staan belangwekkende hoogtepunten uit de geschiedenis van Veldhoven en omstreken, en aan de andere een kroniek van markante gebeurtenissen uit de wereldgeschiedenis. Elk zijde telt zestig items bijvoorbeeld: 1539 Geboorte TEAKBOOM (djati); 1568 Begin Tachtigjarige oorlog; 1754 Kerk van Oerle afgebrand; 1807 Luyksgestel bij Nederland; 1811 Instelling gemeenten Oerle, Zeelst en Veldhoven- Meerveldhoven; 1817 Bouw kapel Zandoerle; 1884 Eerste stoommachine in Veldhoven; 1952 Begin bouw d'Ekker; 1789 Washington 1e president V.S.; 1815 Slag bij Waterloo; 1901 1e draadloze radio-uitzending; 1969 Eerste mens op de maan; 2002 Invoering Euro; 2003 Teakboom gekapt (464 jaar oud).



Fotoarchief voor Erfgoed Veldhoven

Entree Vanderfeesten in winkelgalerij Meiveld.
    Entree Vanderfeesten in
    winkelgalerij Meiveld.
 
Na vijftig jaar een begrip geweest te zijn in Veldhoven sloot Photography VP Vanderfeesten eind augustus officieel haar deuren. Het (nog aanwezige) fotoarchief betreffende Veldhovense onderwerpen inclusief beeldrechten werd overgedragen aan de SHEV, die dit materiaal opneemt in de beeldverzameling van de Historische Atlas van Veldhoven. De archieven van de vroegere Veldhovense fotografen P. Waarma en A. Creteer bevinden zich reeds in de collectie van de SHEV.



Fietstocht vrijwilligers Mantelzorg

Steunpunt Mantelzorg Veldhoven hield voor haar mantelzorgers een fietstocht langs het cultuurhistorisch erfgoed van Veldhoven. De route voerde naar enkele interessante buitenplaatsen en historische gebouwen, zoals het grafheuvelreservaat van Toterfout, de zandwallen, De Oude Kerkhof en de monumentale boerderijen op de Berkt.

Fietstocht vrijwilligers Mantelzorg. Fietstocht vrijwilligers Mantelzorg.
Foto's: Anke van Hest, Steunpunt Mantelzorg.

6e Herdruk van monumentengidsje

Wegens aanhoudende vraag is het gidsje, waarin de tien monumenten van Jonge Bouwkunst uit de periode 1850-1940 worden beschreven, opnieuw gedrukt (voor de 6e maal!). De gids is gratis af te halen bij de VVV in de bibliotheek aan het Meiveld.

monumentengidsje
Kapel Werbeek
Kapel tijdens de tentoonstelling
met onder meer ook de Veldhovense vlag in top.

Tentoonstelling bedevaartcultuur Werbeek

In de gerestaureerde kapel van O.-L.-Vr. ter Sneeuw in het Belgische Werbeek (onder Retie) werd een tentoonstelling over de ruim 350-jarige bedevaartcultuur van deze kapel gehouden. De SHEV stelde expositiemateriaal beschikbaar over de eeuwenlange bedevaarttraditie die de Veldhovense katholieken met dit genadeoord hebben. Zo werd er onder meer een videodocumentaire over de Veldhovense bedevaart getoond; ook was er een brochure over de bedevaarthistorie samengesteld.




logo SHEV

VRIENDEN VAN DE STICHTING

U bent VRIEND (of uiteraard VRIENDIN) van de stichting indien u sympathiseert met de doelstelling van de SHEV. Officieel wordt u ingeschreven als VRIEND van de stichting wanneer u uw morele en financiële steun concretiseert door een bijdrage van € 15 (of meer) per jaar. U komt dan in aanmerking voor korting op publicaties en activiteiten. Vanzelfsprekend krijgt u ons bulletin gratis in uw bus of op uw e-mailadres. Uw bijdrage kunt u overmaken op het rekeningnummer van de stichting.



Rijken en Cuijpers in de spotlights

Vertelclub VerVe
    Aandachtig gehoor voor verhalen uit de 'erfenissen' van
    Cuijpers en Rijken, voorgedragen door leden van
    Vertelclub VerVe.
 
De kleine foto-expositie 'Venster op Veldhoven' van de SHEV gaf in de voorbije periode (sept.-dec.) een overzicht van het teken- en kalligrafeerwerk (miniaturen, oorkonden, canonborden en visitekaartjes) van het vroegere schoolhoofd Jacq. Cuijpers uit Zeelst. Ook Veldhovens bovenmeester uit een vorig tijdperk, Cornelis Rijken, kwam in de picture met zijn (neven)activiteiten op archeologisch terrein en zijn indrukwekkende collectie aantekeningen over de Veldhovense geschiedenis en cultuurhistorie. Beide exposés waren opgesteld in de Erfgoedhoek van de Openbare Bibliotheek.



Heemkunde op minibedevaart

Mariaheiligdom te Meerveldhoven
De Heemkundegroep van Zorgcentrum Merefelt bracht een bezoek aan
het Mariaheiligdom te Meerveldhoven. Pastoor Donders gaf onder
andere uitleg over de Maria-geschiedenis. Tot slot werden de
deelnemers op de koffie uitgenodigd in de pastorie.



KORTE RECENSIE als pennenvrucht over het Veldhovenboek, ingezonden door de heer Tom Keller te Deventer (onder andere columnist voor het bedrijfsblad Tribune).

Veldhoven prominent in beeld

De archeologie van een dorpsgeschiedenis is fundamenteel wat anders dan het graven met een kinderschepje in de achtertuin op een mooie zondagmiddag.

Bij het ter hand nemen van het indrukwekkende en monumentale naslagwerk over de historie van de gemeente Veldhoven en haar omgeving, onder de lapidaire titel: Veldhoven, 4000 jaar geschiedenis van Oerle, Meerveldhoven, Veldhoven en Zeelst, het magnum opus van de hand van Jacques Bijnen, zijn er primair twee zaken die opvallend en ostentatief in het oog springen.


Voor- en achterzijde munt 'gouden Ariens'
    Voor- en achterzijde munt 'gouden Ariens', geslagen
    circa 650-660, aangetroffen in een Merovingisch graf
    te Meerveldhoven. (foto: ROB, Amersfoort)
Op de eerste plaats is het voor een groot en breed publiek geschreven, gekenmerkt door een bijzonder lucide schrijfstijl, gelardeerd met prachtige anekdotes en schitterende uitstapjes, weg van de hoofdweg, tijdens een reis door een boeiend en overweldigend historische landschap. De auteur lijkt er in geslaagd bij vrijwel iedereen, ook de leek, een interesse op te wekken waarvan de echo nog dagenlang in je hoofd nagalmt zoals de plaatselijke kerkklok op zondagmorgen te Veldhoven.
Daarnaast is zijn boek over de geschiedenis van de archeologie van Veldhoven en haar omgeving in de loop der tijd een klassiek standaardwerk geworden dat alle kenmerken van een diepgravende microgeschiedenis vertoont. De historicus weet zijn lezer aan zijn hand mee te voeren door de meest interessante episoden van de plaatselijke geschiedenis van een dorp, zoals een patholoog anatoom zijn studenten een anatomische les voorschotelt, onbevangen, objectief en toch niet zelden geëngageerd over de schoonheid van het menselijk lichaam. Als een excellent detective weet hij zijn publiek opmerkzaam te maken op schijnbaar onbelangrijke historische details. Je merkt dat hier meer dan dertig jaar gedegen historisch en archeologisch onderzoek aan ten grondslag ligt, het klassieke monnikenwerk.

boek Montaillou Op de tweede plaats vertoont het boek een verwantschap met het inmiddels wereldberoemd geworden boek Montaillou, een ketters dorp in de Pyreneeën (1294-1324), geschreven door de Franse historicus Emmanuel Le Roy Ladurie, die als grondlegger van de microgeschiedenis kan worden beschouwd.
Jacques Bijnen weet evenals Emmanuel Le Roy Ladurie, die voor zijn zó beroemd geworden boek gebruik maakte van notulen en verslagen van de inquisitie, de kerkelijke rechtbank en ander indringend bewaard gebleven historisch feitenmateriaal, tijdens het beschrijven en toegankelijk maken van zulks voor een breed publiek, niet alleen de omgeving weer opnieuw op de kaart te zetten, bovendien weet hij zéér zeker de verstreken - soms ook verloren - tijd opnieuw tot leven te brengen. Het hier voor het voetlicht gebrachte werk van de heer Bijnen doet de geschiedenis van de prominent in beeld gebrachte omgeving van Veldhoven eveneens opnieuw herleven.
Roephoorn
    Roephoorn van Zandoerle, indertijd gebruikt voor het
    oproepen van de ingezetenen bij publieke bijeenkomsten.
Opmerkelijk is ook dat er nogal wat polemieken tussen onderzoekers en andere deskundigen zijn ontbrand, waarbij de kruitdampen nog steeds niet zijn opgetrokken. Het slagveld - zo hier en daar nauwelijks door de rook nog zichtbaar - geeft wel een goed beeld hoe de heren in de regio elkaar proberen de hals af te snijden.
Jacques Bijnen heeft het gebied waarover hij schrijft persoonlijk verkend, en weet op aanstekelijke wijze geschiedenis en heden met elkaar in verband te brengen. Een prachtig voorbeeld is de enigszins hypothetische visie van de auteur rondom de arbitraire kwestie van de Franken in Oerle, waarbij Bijnen de Franken ziet als een verzamelnaam voor verschillende Germaanse stammen die onderling toch een sterke band hadden. De zogenoemde interdependentie (men is bijvoorbeeld op grond van geografische ligging en cultuur onderling van elkaar afhankelijk) lijkt in de visie van Bijnen cultuurantropologisch gezien nog de meest plausibele verklaring.
Deze wellicht onder historici brisante kwestie met daaraan verbonden een enorme haarkloverij met véél argumenten pro versus contra (mede gelet op het essay van A.C. Maas), zijn een overduidelijke illustratie van een kolossaal inzicht en diepgravende theorievorming. Voor liefhebbers, wonend te Veldhoven of in de regio daaromheen, is het werkelijk een aanrader om via spoorzoeken weer in contact te komen met je eigen historische wortels van weleer!

Oorkonde
    Oorkonde 9 juli 1249, waarin sprake is van de schepenen van
    Oerle (waarmee het wetgevend college van de vrouwe van
    Oerle wordt bedoeld). (Postel, Oerle nr. 2)

Dit alles in aanmerking genomen heeft men een naslagwerk bij de hand waarop men nooit uitgekeken raakt en waarin men regelmatig kan lezen en zich verwonderen over zoveel uitmuntend beschreven feitenmateriaal.
Kerkhoven, kronieken van voorname patriciërsfamilies door de eeuwen heen, zelfs de lokale tabak- en sigarenindustrie, inclusief afbeeldingen van de toentertijd in gebruik zijnde sigarenbandjes, krijgen de volle aandacht. Ook archeologische vondsten en opgravingen, met explicatie en afbeelding, worden met hulp van het historische epos overtuigend beschreven, en monografieën over vindplaatsen door de auteur dichterbij gebracht, zodat zij bijna tastbaar worden voor de menselijke hand.

Veldhovense sigarenfabriek
    Kijkje in een sigarenmakerlokaal van een Veldhovense
    sigarenfabriek omstreeks 1935.

Romeinse wachttoren
    Reconstructie van een Romeinse wachttoren naar op-
    gravinggegevens uit 2002. Niet uitgesloten is dat de in
    1909 in Veldhoven gevonden archeologische sporen
    een dergelijke opbouw hadden. (reconstructie: Kelvin
    Wilson, Ridderkerk)
 
Het boek nodigt uit tot deelname aan een kostelijke historische maaltijd, geserveerd door een gastheer met jarenlange culinaire ervaring en kennis. Ook goede lokale restaurants kunnen via de zo spreekwoordelijke 'mond-tot-mondreclame' op een mooie dag wereldberoemd worden, en uit alle windstreken der aarde reist men dan aan om de feestmaaltijd te proeven.
Natuurlijk zijn er zoals altijd critici, die hier of daar een omissie zullen ontdekken in het werk van de heer Bijnen en daar breedvoerig verslag van doen in de landelijke of lokale pers, dikwijls met veel tromgeroffel, ten einde zichzelf in beeld te brengen. Een troostrijke gedachte voor Jacques Bijnen, de auteur van het voorlopig onovertroffen historisch colostrum, is: 'Dat een criticus meestal een protserige haan met opgestoken veren is, die jaloers is op kippen die mooie eieren leggen, omdat hij het zelf niet kan, en daarom een hoop gekraai ten gehore brengt om zijn narcisme te bevredigen'. Het zou goed zijn om deze maestro met zijn fijne speurneus ook eens in het noorden van ons land los te laten. Wij nemen onze hoed af voor Monsieur Jacques!


terug Terug